Thành phố trong 'rừng' cổ thụ 100 tuổi ở miền Tây

Một góc trung tâm thành phố ở phường 1 nhìn từ trên cao với nhiều cây xanh cao lớn, tán lá rộng che bao phủ nhiều diện tích không gian.

Thị xã Trà Vinh (nay là thành phố) hình thành từ đầu thế kỷ 20, là trung tâm tỉnh Trà Vinh. Khu vực trung tâm do chính quyền Pháp thuộc quy hoạch, xây dựng các con đường theo dạng bàn cờ, trồng các loại cây xanh như sao, dầu, me...

TP Trà Vinh hiện có hơn 14.463 cây tạo bóng mát trên 87 tuyến đường. Trong số này, có 800 cổ thụ trên 100 tuổi ở 20 đường khu vực trung tâm (phường 1-7) và khu vực Ao Bà Om (phường 8). Với diện tích 68 km2 và khoảng 115.000 người, thành phố đạt độ phủ cây xanh bình quân hơn 29 m2 mỗi người (gấp khoảng 10 lần trung bình của các đô thị trong cả nước).

Ông Nguyễn Văn Liêu, Phó chủ tịch UBND TP Trà Vinh, cho biết để đạt được kết quả trên, địa phương quyết tâm bảo vệ, gìn giữ, phục hồi hệ thống cây xanh, đặc biệt là những cổ thụ trăm tuổi.

Cây trồng trên các tuyến phố được đánh số để theo dõi, lịch sử phát triển.

Tháng 3/2024, Cơ quan theo dõi chất lượng không khí toàn cầu IQAir (Thụy Sĩ), công bố Trà Vinh xếp thứ 3 trong số 15 thành phố có chất lượng không khí trong lành nhất tại Đông Nam Á và được xếp hạng trong lành nhất Việt Nam. Theo ông Liêu, địa phương còn được mệnh danh là thành phố nhiều cây xanh nhất cả nước.

Dầu cổ thụ nằm ở khu vực giao nhau giữa đường Hùng Vương và Lê Lợi (trước cổng UBND tỉnh). Khi mở tuyến đường này vướng cây dầu, thành phố không đốn mà làm tiểu đảo bao quanh gốc và trang trí tạo mỹ quan đô thị.

Cán bộ Phòng Đô thị thành phố kiểm tra cây xanh theo định kỳ.

Giai đoạn năm 2017-2020, thành phố đầu tư 20 tỷ đồng thực hiện dự án chăm sóc đặc biệt hàng trăm cổ thụ có dấu hiệu suy yếu. Các biện pháp bón phân, cải tạo đất, truyền nước biển (dinh dưỡng) trực tiếp vào thân cây; tháo gỡ bêtông vỉa hè bó sát gốc... Sau đó, gần 400 cổ thụ trên 15 đường phục hồi, phát triển tốt.

Hiện, thành phố có hai đơn vị với nhân lực khoảng 100 người thường xuyên kiểm tra, cắt tỉa cành để đảm bảo an toàn. Mỗi năm thành phố dành 20 tỷ đồng để phục vụ chăm sóc cây, mời chuyên gia từ Hà Lan, Australia đến thăm khám để có biện pháp chăm sóc, bảo dưỡng cổ thụ.

Hai bên đường Lê Thánh Tôn có nhiều sao cổ thụ thẳng tắp, tỏa bóng mát.

Trong khi đó, đường 19 Tháng 5 trồng hàng chục cây me đường kính 1-2 người ôm.

Chùa Âng ở phường 8 xây từ năm 990, lâu đời nhất tỉnh, nằm giữa rừng cây. Thành phố có 12 ngôi chùa của đồng bào Khmer. Các chùa đều trồng nhiều cây xanh, nhìn trên cao giống như khu rừng thu nhỏ, góp phần làm cho không khí trong lành, mát mẻ.

Nằm cạnh chùa Âng là danh thắng Ao Bà Om rộng hơn 300 ha, gồm 3 phần chính là: ao (15 ha), bờ ao và rừng cây cổ thụ bao quanh. Mặt nước ao trong xanh, phủ hoa sen, súng.

Ao được bao bọc xung quanh bởi các gò cát mấp mô với hàng cây sao, dầu cổ thụ hàng trăm năm tuổi.

Nhiều cây sao, dầu tại Ao Bà Om có bộ rễ nổi lên khỏi mặt đất tạo nên những hình thù kỳ lạ.

Do có nhiều cổ thụ, thành phố cũng gặp áp lực khi khó mở rộng đường, xây dựng nhà khi dân số tăng cao. Thay vì tập trung phát triển ở khu trung tâm dễ tác động cây xanh, chính quyền có phương án sẽ mở rộng thành phố gấp 3 lần tạo không gian phát triển. Khu vực phổ cổ, phố có nhiều cổ thụ được bảo tồn, để phát triển mô hình đem lại giá trị như phố đi bộ, khu kinh tế đêm phát triển du lịch.

Từ đầu năm đến nay, TP Trà Vinh thu hút hơn 1,3 triệu lượt du khách, tăng 35% so cùng kỳ năm trước và chiếm hơn 50% lượng khách du lịch của tỉnh.